Łuki tradycyjne

Na zdjęciu obok jest przedstawiony wygląd łuku tradycyjnego.

         


Budowa tego łuku jest mniej zaawansowana niż budowa łuku sportowego.  

Łuk tradycyjny – rodzaje.

Występuje podział ze względu na materiały jakie zostały użyte do budowy łuku:

 - Łuki drewniane – z jednego kawałka drewna. Przykładem tego typu łuków może być angielski „longbow”. Cały łuk był wykonany z jednego kawałka drewna. Owszem, łuk ten był odpowiednio profilowany co wielokrotnie zwiększało jego żywotność, celność i siłę. Ale nadal był to jeden kawałek drewna.

 - Łuki klejone – kilka kawałków drewna sklejonych równolegle wzdłuż łeczyska. Warstwy różniły się miedzy sobą elastycznością. Te, które charakteryzowały się większą elastycznością, klejone były od strony zewnętrznej, grzbietowej. Natomiast te twardsze i mniej elastyczne klejono po stronie wewnętrznej, po stronie brzuśca. Tego typu łuki nie były najlepszymi łukami. Często robiono je w momencie gdy brakło drewna na łuki drewniane. Kombinacja kilku rodzajów drewna dawała wówczas zadowalające wyniki, choć bywało, ze łuki szybko się rozszczepiały – kleje nie były tak doskonałe. W tym rodzaju łuku możemy się też spotkać z różnymi gatunkami drewna, jakie było użyte. Często używało się bardzo twardych gatunków na warstwę brzuścową, nawet dębu czy jesionu. Nowoczesne łuki często wykorzystują tę metodę, jedyną różnicą jest to, że część drewna zastępuje laminat który znacznie polepsza parametry i żywotność łuku.

 - Łuki kompozytowe – typowe łuki typu wschodniego – krymsko-tatarski czy mongoł. Są one połączeniem dobranych kawałków drewna, skóry, ścięgien, żył, rogu, kości i emalii. Czas powstanie takiego łuku był bardzo długi  a proces produkcji bardzo kosztowny. Często, ze względu na specyfikę strzelania bojowego łuki były robione pod konkretne zamówienie. Wtedy liczyło się wzrost i rozstaw ramion użytkownika. Budowa łuku kompozytowego troszkę przypomina budowę łuku klejonego z tą różnicą, że tu łączyło się różne komponenty nie drewniane. I tak, z zewnątrz od strony grzbietowej dawało się ścięgna ze względu na swoją elastyczność. Środek, niejako rdzeń całej konstrukcji, pozostawał drewniany. Natomiast od wewnętrznej strony mocowało się róg i kości.

 - Łuki łączone, np.: greckie i rzymskie – najczęściej były to łuki składające się z dwóch ramion mocowanych ze sobą w majdanie. Mocowanie to realizowano za pomocą rurki metalowej, wsadzenia jednego ramienia w większy otwór drugiego lub klejenia ze sobą. Metoda ta jest wykorzystywana w nowoczesnych łukach sportowych.

Łuki tradycyjne – rodzaje c.d.

Kolejny podział o którym mógłbym powiedzieć tyle, że jest on zrobiony ze względu na 'wygląd' łuku i siłę naciągu:

 - Łuk krótki (łuk prymitywny)- charakteryzuje się tym, że jego wysokość nie przekracza 140cm. Obecnie nie używany. Był to pierwszy łuk jaki został wynaleziony. Używano go od początków istnienia łuków do niemalże połowy średniowiecza. Dodatkową cechą tego łuku jest bardzo mała siła naciąg, która nie dawała praktycznie możliwości zastosowań do celów militarnych przeciwko opancerzonym jednostką. Był jednak wystarczająco dobry aby używać go do polowań.

 - Łuk długi (np. english longbow) - pierwszą jego cechą jest długość - zazwyczaj przekraczała 190cm. Jeśli chodzi o naciąg to dochodził do 80kg - przeciętnie miał jednak koło 40-50kg. Był dość popularny wśród anglików :p. Po ściągnięciu cięciwy wygląda jak niemalże prosty drąg.

 - Łuk Japoński (asymetryczny) - zwany po japońsku shige-to-yumi - jego długość jest podobna do łuków długich i wynosiła od 180 do 200cm. Łuk Japoński jest łukiem kompozytowym sklejonym z warstw tego samego gatunku drewna , początkowo używano bukszpanu ale później cały łuk budowany był z bambusa z małymi dodatkami haze. Całość klejona była klejem 'rybnym', oplatana ratanem i pokrytym laką. W odróżnieniu od znanych w europie łuków majdan nie jest umieszczony w jego środku ale w 1/3 do 1/4 jego wysokości. Dawało to możliwość strzelania z tak długiego łuku podczas jazdy konnej.

 - Łuk Asyryjski (Angular) - Jest to najdziwniejszy łuk o jakim słyszałem. Był używany przez wojska asyryjczyków a obecna jego nazwa pochodzi z łacińskiego słowa oznaczającego kąt (angulus). Nie wiem jakie miał naciąg ale jeśli chodzi o budowę to po założeniu cięciwy opisałby go jako trójkąt równoramienny, gdzie ramiona stanowiły przyprostokątne a cięciwa przeciwprostokątną.

 - Łuki refleksyjne i retrorefleksyjne

Z czego wykonywane są łuki tradycyjne?

Materiały na łuk w kolejności przydatności użycia.

 - Hikora (Carya ovata) i Żółtnica (Maclura pomifera) - wspaniałe drewno, doskonałe na łuk. Jeśli komuś uda się kupić, u nas nie rośnie, odpowiednią listwę to może wystrugać z niej naprawdę arcydzieło.

 - Cis (Taxus baccata) - raczej odradzam robienie łuku z tego drewna. Od zarania wieków wiadomo było, że jest to roślina bardzo trująca. Dotyczy się to zarówno oparów jak i pyłów. Dodatkowo istnieje jeszcze jedna przeszkoda - prawo. Otóż już w czasach Jagiełły drzewo to było pod całkowitą ochroną... Obecnie możemy je pozyskać tylko uprawiając na własnym ogródku lub z miejsc gdzie przeszedł huragan. W tym pierwszym przypadku należy pamiętać, że Cis dopiero po 30 latach w miarę się nadaje do robienia łuku.

 - Wiąz szypułkowy (Ulmus leavis) oraz Wiąz górski (Ulmus glabra) - to chyba obecnie najlepsze ze znanych mi rodzajów drewna. Jest ono bardzo wytrzymałe i sprężyste. Doskonale nadaje się na wszelakie łuki począwszy od płaskiego a skończywszy nawet na angielskim longbow'le.

 - Jesion (Fraxinus excelsior) - jest dość dobrym a zarazem niezbyt drogim materiałem na łuk. Jego wadą na pewno jest problem z wykonaniem - nie możemy przecinać słojów oraz układanie się za cięciwą, co możemy skorygować szerokością ramion lub zwiększenie jego długości.

 - Akacja (Robina pseudoacacia) - słyszałem różne opinie na temat tego drewna. Sam mogę jedynie powiedzieć, że na pewno jest znacznie gorszy w użytkowaniu niż jesion - kładzie się za cięciwą co powoduje wymuszenie robienia szerszych ramion czy zwiększenie długości. Podobno pomaga naklejenie cienkiego paska drewna z jakiegoś innego drewna po zewnętrznej stronie łuku (grzbiet). osobiście się z tym jeszcze nie spotkałem więc nie komutuję.

 - Klon cukrowy (Acer saccharum) - nie jest to stricte materiał na łuki. stosowany jest raczej w łukach kompozytowych. Stosowany może być do naklejania cienkich pasków na inne łuki w celu polepszenia ich właściwości. Obecnie często stosowany w wyrobach łuków sportowych jako warstwa oddzielająca laminaty.